Σάββατο 10 Νοεμβρίου 2007

Πώς γράφεται μια μαντινάδα - Μέρος 2ο

ΤΟ ΜΕΤΡΟ - Ο ΡΥΘΜΟΣ

Η μαντινάδα δεν απαγγέλεται, τραγουδιέται.

Ώρα, λοιπόν, να ξεκινήσουμε το τεχνικό μέρος της. Για να μπορεί να τραγουδηθεί, η μαντινάδα χρειάζεται συγκεκριμένο μέτρο (ρυθμό) και μήκος (συλλαβές). Η μαντινάδα ακολουθεί το ιαμβικό δεκαπεντασύλλαβο όπως το γνωρίζουμε στη δημοτική ποίηση όλης της Ελλάδας.

Πρώτα ο ρυθμός. Ο ιαμβικός ρυθμός αποτελείται από δύο συλλαβές, από τις οποίες τονίζεται η δεύτερη.

Τα παραδείγματα ιαμβικού στίχου πολλά, από τον Όμηρο μέχρι τον Κάλβο και από εκεί μέχρι το Λ.Παπαδόπουλο :

Η νύ/χτα θέ/λει έ/ρωτα
και πρά/γματα α/φανέ/ρωτα.

και το σύγχρονο χιτάκι σε στίχους Γ.Δόξα :

Στο χεί/λος της/ κατα/στροφής
μου δί/νεις το/ φιλί/ της ζωής

Σας φαίνεται δύσκολο απλά να απαγγείλετε τους παραπάνω στίχους, έτσι; Έχουν μια έντονη μουσικότητα. Το ίδιο ισχύει και για τις καλογραμμένες μαντινάδες.

Το δεύτερο στοιχείο που προσθέτει μουσικότητα είναι το "ενδιάμεσο" μέτρο που ορίζει ο δεκαπεντασύλλαβος. Μπορεί ο κάθε στίχος να έχει 15 συλλαβές, αλλά ανάμεσα στην 8η και στην 9η υπάρχει υποχρεωτικά ένα "break". Δηλαδή πρέπει στην 8η συλλαβή να τελείωνει μια λέξη και μια ενδιάμεση φράση. Ακολουθούν 7 συλλαβές που ολοκληρώνουν τον πρώτο στίχο και παρομοίως 8 και 7 συλλαβές στο δεύτερο στίχο.

Ο Κρη-τικός - σαν α-γαπά / τη μα-ντινά-δα βγά-νει,
το πό-νο απ'ού-χει στην - καρδιά / τραγού-δι τον-ε κά-νει.

Πολλές φορές θα δείτε να γράφονται οι μαντινάδες σαν τετράστιχα γι'αυτόν ακριβώς το λόγο. Όμως αυτό δεν είναι σωστό. Έτσι δεν υπάρχει ... δεκαπεντασύλλαβο!

Ασφαλώς και δεν είναι εύκολο πάντα να πετύχεις ακριβώς 8 και 7 συλλαβές. Έτσι υπάρχουν διάφορες τεχνικές που "ποιητική αδεία" συμπληρώνουν ή ελαττώνουν τις συλλαβές σαν το κρεβάτι του Προκρούστη.

Αλλά αυτό είναι καλύτερα να το πούμε "την άλλη κοπανιά".

Μέχρι τότε :
Άσκηση για το σπίτι (και για τα σχόλια του θέματος) :
Γράψτε ακριβώς δύο προτάσεις σε ιαμβικό μέτρο και "περίπου" 15 συλλαβές, χωρίς ακόμα να ασχοληθείτε με την ομοιοκαταληξία ή τον ακριβή αριθμό των συλλαβών.

10 σχόλια:

ΦΥΡΔΗΝ-ΜΙΓΔΗΝ είπε...

Σαν σήμερα εγεννήθηκα
κι' έσβησα τα κεράκια.
Φυσούσα και φυσούσανε...
ΟΟΟΟΛΑ τα φιλαράκια...
;-)
Καλύτερη προσπάθεια από την προηγούμενη εβδομάδα;

Φιλί και Γλαρένιες αγκαλιές

marilia είπε...

Εγώ θαρρώ πως δύσκολο
είναι να στιχουργήσεις
και μαντινάδες όμορφες
εύκολα να ποιήσεις

Γι' αυτό θα πω ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ
αμέσως στη Γλαρένια
και πάω πάλι απ' την αρχή
στο: "Πόσο 1 + 1;"...

;)

ΦΥΡΔΗΝ-ΜΙΓΔΗΝ είπε...

Μarilitsa....είσαι φοβερή στη μαντινάδα...
ουδείς σε συλλαμβάνει...
Μμμμουτς

Ψιτ! Μαριλίτσα, πού είναι ο δάσκαλος να μας βαθμολογήσει;
;-)

Oύρσουλα είπε...

Βρε βρε βρε...τι βρίσκει κανείς αν ψάχνει στα blogs ! ! !

Την καλημέρα μου στον Κρήτη boy και σ' όλη την παρέα...

Androgeos είπε...

Πού 'σαι μωρή Μαϊμού Ούρσουλα; Όλα καλά; Τι έγινε, βγήκε μάρκα τσιγάρων με το όνομα "Ούρσουλα";

Πάντως αυτό που έγραψες δεν ήταν σε ίαμβο, είσαι εκτός θέματος :-P

Οι άλλες δυο παίρνετε μηδέν, αφού επιμένετε ντε και καλά να σας βαθμολογήσω (αν δεν επιμένατε, θα είχατε πάρει άριστα :-P).

marilia είπε...

Δάσκαλε γίνεσ' άδικος
μ' αυτή την εμμονή σου
και διάβασε, ΔΕ ΖΗΤΗΣΑ
βαθμό γι' ανταμοιβή μου!

Εγώ μόνο ΧΡΟΝΙΑ ΓΛΥΚΑ
άφησα στη Γλαρένια
και εκτός εκείνης τα φιλιά...
μηδέν βρήκ' από 'σένα... :(

Oύρσουλα είπε...

Μωρή την Oursoula..? Σαν πολύ αέρα πήραμε μου φαίνεται !!!

Αγαπητέ δεν θα τολμούσα ποτέ να γράψω μαντινάδα στο blog του απόλυτου μαντιναδόρου...είμαι χαμένη από χέρι !!!

Τι βαθμό παίρνω για το σλουρπ σλουρπ μου ???

Androgeos είπε...

Oύρσουλα, το "μωρή" είναι η ίδια λέξη με το "βρε", αλλά εδώ εμείς δεν το κόβουμε όπως οι βλάχοι εκεί στην Αθήνα. Και το κλίνουμε και κανονικά. Το βαθμό όπως έχω ΠΡΟΕΙΠΕΙ τον βάζει καθένας στον εαυτό του με τη χαρά και την απόλαυση της δημιουργίας.

Πωπω ...

Η Μαριλιώ τσατίστηκε και ποιος θα μας -ε- σώσει.
Μπελάδες κι άλλοι θα μας βρουν, τόσοι και άλλοι τόσοι.

Κουλούρι είναι το μηδέν σαν απ'αυτά τ'αφράτα.
κι αν δε σ'αρέσει ούτε αυτό, σαν ντόνατς σοκολάτα.

Ελπίζω να γλυκάθηκες μη σ' έχουμε καημό μας.
μη σε κακοκαρδίζουμε που 'ρθες στο φτωχικό μας!

:-P

marilia είπε...

Το κέρασμά σου γευστικό
μα... δε θα το τιμήσω
άδικα γυμναστήριο
πάω ν' αδυνατίσω;

Ευχαριστώ σε, δάσκαλε,
για τα γλυκά... κουλούρια
και όσο για το "τσάντισμα"
αντικερνώ... λουλούδια!

Τσαντίλες δε χρειάζονται
στου ίντερνετ το δρόμο
ευγένεια και σεβασμό
και χιούμορ θέτει όρο...

καλό βράδυ :)

Unknown είπε...

περσι το 2013 σκέφτηκα μια και ειναι αυτή... :)

...Η αγάπη ειν' του θεού
και μοιρασιά είναι για όλους
να κάνει φίλους τους εχθρούς
κι'αγγέλους τους διαβόλους...